Ik ben verslaafd aan de moederborst
Herman van Vliet, Zen.nl Nederland
De afgelopen sesshins
stonden in het teken van autonomie – een mooie, maar voor mij momenteel pijnlijk realistische uitdaging. Mijn relatie is voorbij. Na ruim tien jaar samen, hebben we in goed overleg besloten uit elkaar te gaan. De vonk is weg; het is goed zo. Tegelijkertijd voel ik de pijn: ik ben mijn maatje kwijt, plotseling is er eenzaamheid. Op wie mag ik nu leunen, wie zorgt er nu voor mij?
Diep in mijn onderbuik knaagt pijn aan mij, en een grote afkeer van dit gevoel. Lang heb ik gedacht dat ik ongeduldig was, tot ik leerde dat dit bij mij gaat over het kunnen tolereren van ongemak. Voor wat niet goed voelt, zoek ik een oplossing, liever gisteren dan vandaag. Ik wil mij niet ‘niet goed voelen’, maar nu is er geen ontkomen aan. Waar ik ook naartoe ga of wat ik ook doe, dit gevoel draag ik steeds met mij mee.
Groot verlangen, grote afkeer
Alles staat op losse schroeven, en dus ligt de wereld voor mij open. Mijn oplossingzoekende brein ziet een uitweg: groot verlangen. Ik zoek en vind de geborgenheid in de armen van verschillende lieve vrouwen. Na jaren van trouw is er een plaatje in mijn hoofd ontstaan, de fantasie over die ander. Die mooie vrouw die mij wil en die ik kan hebben. Niet langer gebonden, kan ik dit verlangen uitleven. Veel dates waarin ik zoek naar verbinding, intimiteit en seks. Waar voel ik mij immers meer gewild en veilig dan in de armen van deze vrouw? De realiteit blijkt echter weerbarstiger dan het idee. Ik vind, maar ik raak ook weer kwijt. Deze vrouw voelt net als ik, en ik wil open en eerlijk zijn over wat ik zoek. Dan wordt het ingewikkeld, wanneer gevoelens de kop op steken. Zij wordt verliefd, ik niet. Ik word verliefd, zij niet. Ik wil seks, zij een relatie. Dan maar vrienden? De een gaat, de ander komt. Waar ben ik in dit geheel?
Vader
Mijn vader heeft mij verlaten. Op jonge leeftijd is hij bij ons weggegaan en heeft al het contact verbroken. Dat heeft diepe sporen in mij nagelaten. Als zelfs je vader je in de steek laat, wie kun je dan nog vertrouwen? Boos op de wereld. Mijn vuisten heb ik stuk gebeukt in de strijd met mijn vader die er niet meer voor mij wilde zijn, en die zich steeds opnieuw manifesteerde in de mannen die meenden het goed met mij voor te hebben: mijn leraren, leidinggevenden, mentoren en zencoach.
Dan helpt die laatste mij aan het inzicht: mijn vader is niet verantwoordelijk voor hoe ik me nu voel. Over de exacte reden van zijn keuze van toen tast ik nog altijd in het duister, maar inmiddels weet ik dat deze put niet meer te dempen is. Ik weet niet eens meer wat ik vorige week gegeten heb, laat staan dat ik nog weet wat er zich 25 jaar geleden precies heeft afgespeeld. Wat toen mis ging, kan nu niet meer worden rechtgezet. Wel kan ik mijzelf helen door verantwoordelijkheid te nemen voor mijn eigen gevoel. Wetend dat wat ik steeds tegenkom als het verlaten worden door de vader, niet mijn vader van toen is. Langzaam maar zeker kruip ik achter het stuur van mijn gevoel.
Moeder
Nu schreeuw ik om mijn moeder. Als ik voor mijn gevoel zo veel kwijtraak, verlang ik naar de warmte en geborgenheid, de veiligheid en onvoorwaardelijke liefde, haar voedende borst. Mijn houvast in de wereld, dat is wat ik vond bij mijn, inmiddels ex-vriendin. Zij was er altijd voor mij, ook wanneer ik als een stampvoetend, verwend prinsje tegenover haar stond. Haar moederlijke liefde, waarvan ik gretig gebruik mocht maken, die is er niet meer voor mij.
De moederborst vind ik bij de vrouwen die ik ontmoet. Zij bieden mij waar ik zo naar verlang. Door hen voel ik me weer welkom in een wereld die zo snel veranderd is. Op zoek naar verbinding en het verdwijnen van de pijn die in mij woedt, laat ik me hun liefde aanleunen. Ondertussen drijf ik steeds verder weg van wat ik werkelijk voel, het brengt mij in verwarring. Ik merk dat mijn verlangen naar deze vrouwen mijn focus vertroebelt en dat dit energie onttrekt aan wat ik werkelijk wil. Ergens weet ik het natuurlijk wel dat dit oud gedrag is, een vroegere valkuil. Ik kan de ander niet verantwoordelijk maken voor mijn verbinding met de wereld, ik moet mijn eigen pijn leren dragen. Het is tijd om volwassen te worden en de navelstreng door te knippen.
Ik
‘Een jaar lang geen vrouwen’, zegt mijn zencoach. Shit… een even vervelend als onvermijdelijk antwoord op mijn vraag wat hij zou doen in mijn situatie. Meteen bedenk ik dat ik me dan pas echt eenzaam zou voelen. En dat is dus precies de bedoeling! Het dragen en doorvoelen van alles wat zich in mij aandient en daarbij te leren dat ‘de ander’ dit niet voor mij hoeft op te lossen. Ik realiseer me dat het zoeken naar nieuwe liefde voor een belangrijk deel voortkomt uit het zoeken naar afleiding voor de pijn. De pijn van de eenzaamheid, de afkeer van mijn vader, het verlangen naar mijn moeder. Dit gaat me in een nieuwe relatie ongetwijfeld opnieuw parten spelen, als ik hier nu niet doorheen ga.
Met gepaste tegenzin weet ik dat dit is wat me te doen staat: kiezen voor autonomie. Verbinding gaan voelen, zonder daarbij afhankelijk te zijn van de ander. Ook besef ik dat het een keuze moet zijn voor alles of niets, de volledige intentie om het komende jaar geen amoureuze contacten aan te gaan. Dit is een unieke kans om meer autonoom te worden, ofwel om te leren zeggen: Ik hou van jou, zonder daar hetzelfde voor terug te verwachten.
In ZenActueel hebben meerdere artikelen over autonomie gestaan. Wil je verder lezen over dit thema, klik hier:
Autonomie in verbondenheid
Verslag autonomie in verbondenheid
Ken je zelf beter
Van hernia tot zen
Wat is angst en hoe er mee om te gaan
Ik geloof dat ook kinderen behoefte hebben aan momenten van rust en zelfreflectie
Experiment: Zie alles als een droom
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt
Recensie Nexus van Yuval Noah Harari