Kies je strijd
Rients Ritskes, Zen.nl Nederland. In mijn ervaring is de grote gemeenschappelijke deler die mensen zoeken in zen, meditatie en boeddhisme in het algemeen rust en vrede. Vrede met jezelf, je vrienden en familie, de wereld om je heen. Toch is mijn advies paradoxaal genoeg om voor de strijd te kiezen. De behoefte aan innerlijke vrede lijkt nog nooit zo groot geweest als nu. De populariteit van yoga, zen en mindfulness is enorm, en nog veel meer mensen grijpen naar de rustgevende pillen. Of die pillen op lange termijn positief werken betwijfel ik zeer. In mijn omgeving zie ik dat ze op de lange termijn eerder een averechts effect hebben en ik ben niet de enige die dit meent te zien. De GGZ schrijft op haar nieuwspagina het volgende: “Bekende medicijnen voor ADHD’ers, zoals Concerta en Ritalin, zouden op de lange termijn kunnen zorgen voor een afname van de hersenplasticiteit, die belangrijk is voor het schakelen tussen taken, vooruit plannen en aanpassingsvermogen. Vooral voor hersenen die nog in ontwikkeling zijn, lijken de medicijnen na langdurig gebruik schadelijk. Onderzoekers kwamen tot die conclusie na bestudering van de laatste studies op dit gebied. Zo liet een test bij ratten zien dat juist jonge hersenen erg gevoelig zijn voor methylphenidaat, de werkzame stof van onder andere Ritalin. Zelfs lage doseringen tasten op termijn het werkgeheugen, de zenuwactiviteit en flexibiliteit van het brein aan.”"De behoefte aan innerlijke vrede lijkt nog nooit zo groot geweest als nu. De populariteit van yoga, zen en mindfulness is enorm, en nog veel meer mensen grijpen naar de rustgevende pillen."
En toch, in de hoop een beetje rust te vinden, vliegen de strips met Ritalin als zoete broodjes over de toonbank; illegaal misschien al meer dan op recept. Waarom hebben we in het Westen, met ons luxe leventje toch zoveel moeite met het vinden van rust? Ik vraag me af of we niet te conflict mijdend zijn geworden. In mijn vriendenkring zie ik het gebeuren. In plaats van tijd te nemen voor elkaar en het gesprek aan te gaan, gaan we liever even naar de dokter voor een pilletje. En in relaties zoeken we liever een second love dan tijd te besteden aan het vinden van verdieping in onze relatie. We gaan elkaar uit de weg in plaats van de confrontatie aan te gaan, maar de onvrede wordt er zo alleen maar groter door. In een uiterst geval zal dit ontwijken van elkaar zelfs met de dood worden bekocht.Tonio is Oedipus
De onvolprezen Nederlandse film Tonio, naar het gelijknamige boek van A.F.T. van der Heijden, is hier een dramatisch (en helaas echt gebeurd) voorbeeld van. Tonio is een briljante moderne vertolking van het aloude Oedipus-drama. In deze mythe voorspelt een waarzegger de Koning dat zijn zoon, genaamd Oedipus, hem zal vermoorden. De Koning wordt bang en laat zijn zoon weggeven aan schaapherders en hoopt hem nooit meer te zien. Hij snijdt hem nog de Achillespezen door, zodat hij in ieder geval nooit meer hard kan lopen. Maar het mag niet baten: door een toevallige samenloop van omstandigheden komt de zoon, die leeft als een zwerver, zijn vader de Koning weer tegen en brengt hem om het leven, zonder daarbij in de gaten te hebben dat het zijn vader betreft. In de film Tonio zie je vader steeds in de werkkamer met de rug naar zijn zoon gekeerd zitten; hij heeft geen tijd voor hem en gaat de discussie met hem uit de weg. Het nuttigen van veel alcohol moet de sfeer een beetje goed houden, maar juist die alcohol worden vader en zoon noodlottig: de zoon komt om in een verkeersongeluk als hij vroeg in de ochtend, na flink gefeest te hebben, op de fiets naar huis gaat. De bestuurder van de auto wordt wel getest op alcohol. Hij blijkt niets gedronken te hebben. Het promillage in Tonio zijn lichaam, wordt niet vermeld. Van der Heijden* vertelt in een interview te weinig tijd aan zijn zoon te hebben besteed. Hij is blij dat het boek en de verfilming nu zoveel aandacht krijgen, want zo leeft Tonio nog een beetje voort. Een schrale troost lijkt mij..jpg)
Neem de tijd
Nog een voorbeeld van een van mijn coachees. Hij vertelde me dat hij midden in een gevecht met zijn zoon zat. Toen de zoon nog maar negen jaar oud en onhandelbaar was, zette dat de relatie tussen hem en zijn vrouw flink onder druk. Beide ouders hebben een baan en de huisarts had al Ritalin voorgeschreven. Ze twijfelden over deze behandeling, maar hadden eigenlijk al besloten dat het niet anders kon. De coachee had ook al geprobeerd de zoon het mediteren te leren, maar dat lukte hem niet. In een gesprek stelde ik hem voor een experiment aan te gaan en het vier weken de kans te geven. Als dat niet zou slagen zou ik hem hierbij niet kunnen helpen. Hij had mij namelijk eens verteld dat hij in het weekend zijn zoon voor het slapengaan weleens voorlas uit spannende jongensboeken, en dat dat eigenlijk de enige momenten waren dat ze nog vrienden waren. Mijn advies was even simpel als moeilijk, namelijk: vanaf nu elke avond zijn zoonlief 20 minuten voorlezen. Het moeilijke aan dit advies zat ‘m er in, dat hij er helemaal geen zin in had en meende daarvoor natuurlijk ook helemaal geen tijd te hebben. Ik liet mij in het gesprek ontvallen, dat als hij nu geen tijd maakte voor een evenwichtig contact zijn zoon, hij zijn zoon met Ritalin ‘chemisch zou laten castreren’. Want zo komt het effect van Ritalin vaak op mij over. De puberende jongens worden onder invloed van Ritalin zo lief als lammetjes. Ze spelen keurig spelletjes op de computer en doen verder alleen nog flink hun best op school. Oh, zo rustig en lief. Deze waarschuwing bleek de juiste knop te zijn en hij besloot veel afspraken voor zijn werk af te zeggen en elke avond tijd te maken voor contact met zijn zoon. Al binnen een week was het de leraren op school opgevallen dat de jongen ineens zoveel rustiger leek. En gelukkig: vier weken later bleek er geen enkele reden meer om Ritalin te overwegen.Ga de strijd aan
Zoals het ging in de tijd van de mythes van Oedipus en Electra, zo gaat het dus nog elke dag. Het contact wordt uit de weg gegaan in de hoop daarmee de strijd te ontlopen, maar dat is in deze gevallen niet de oplossing. Kinderen wegsturen of scheiden van de partner al evenmin. En de strijd met kalmerende pillen beslechten is waarschijnlijk het slechtst denkbare alternatief. Het conflict is een wezenlijk onderdeel van het menselijk leven en dus kunnen we er beter bewust mee omgaan. Te eenzijdig vredelievend zijn kan een oplossing lijken, maar is op de iets langere termijn mogelijk dus zelfs dodelijk. Choose your battles zou ik daarom als uitgangspunt adviseren. We moeten niet bang zijn om met elkaar in discussie te gaan. Kijk bewust naar wat er echt toe doet en ga als dat nodig is, de discussie daarover niet uit de weg. Toen ik recentelijk in een Tibetaans klooster was, viel mij op hoeveel aandacht er daar was voor het leren discussiëren. Zie hier de korte video die ik er van heb gemaakt. En is de Dalai Lama ook niet zo populair in het Westen omdat hij de discussie nooit uit de weg lijkt te gaan?!"Choose your battles zou ik daarom als uitgangspunt adviseren. We moeten niet bang zijn om met elkaar in discussie te gaan. Kijk bewust naar wat er echt toe doet en ga als dat nodig is, de discussie daarover niet uit de weg."
De echte paradox
Uit een eigen studie blijkt dat mensen die meer mediteren over het algemeen minder energie besteden aan conflicten. Dat lijkt in tegenspraak met wat ik hier adviseer, maar dat is het niet: het heeft juist te maken met dat mensen die mediteren over het algemeen bewuster keuzes maken. Daardoor weet je waarvoor je wilt gaan; welke strijd je wilt voeren. En zo voorkom je dat je je onbewust in ongewenste conflicten laat slepen, waarin je keuzes maakt die vervolgens veel energie kosten om weer recht te praten. We kunnen dus stellen dat als je discussie en conflicten probeert te mijden dat op de lange termijn juist leidt tot meer problemen. Door bewust te kiezen waarvoor je echt voor wilt strijden, strijdt je minder en leef je volgens een gedegen Deense studie bovendien veel langer. Dus wie lang en in vrede wil leven neemt de tijd voor een goede discussie met mensen die er toe doen. Choose your battles! * Van der Heijden verwerkte de Oedipus-mythe eerder in boeken als MIM en Advocaat van de hanen.ZenActueel home
ZenActueel archief
Aanbevolen links:
Zen Incompany
Zen.nl winkel
ZenActueel nieuwe artikelen
In Memoriam: Ton Lathouwers
Arjen oefent compassie Help hem als je wilt
Interview Anne Peters: ‘veerkracht en flexibiliteit, dat is waar zen om draait.’
Meditatie in plaats van Medicatie
Zentuinen studiereis begonnen
Kandinsky ontroert