Ja zeggen
Joke Batink, Zen.nl Enschede Laatst vroeg iemand me informatie over dementiezorg en moest ik weer denken aan Pieter. Pieter die door het land reist om te vertellen over zijn ervaringen met de zorg voor zijn dementerende vrouw. Aan hem heb ik een belangrijk inzicht te danken dat hij tijdens een lezing met ons deelde. Hij vertelde dat hij geleerd heeft om geen ‘nee’ meer tegen zijn vrouw te zeggen. ‘Nee’ is een afkeuring, een afwijzing. Iemand die dit woordje vaak te horen krijgt, voelt zich iedere keer tekort schieten. De zorg voor zijn vrouw gaat veel beter en gezelliger nu hij ‘ja’ zegt, ook al doet hij vervolgens niet altijd precies ‘ja’.
In de periode na zijn lezing ben ik gaan oefenen om me als wijkverpleegkundige deze reflex eigen te maken. Dat kost best moeite. Hoe snel ontglipt je niet een ‘nee’ als iemand een waterkoker op een gaspitje wil zetten. Na verloop van tijd merkte ik echter dat het ‘ja-zeggen’ soms lukte. Het is dan alsof je net even wat meer bedenktijd hebt alvorens te spreken. Maar ook stelde ik vast dat het’ ja-terrein’ zich uit begon te breiden naar mantelzorgers: “Ja, dat is een goed idee. En heeft u ook hier of daar aan gedacht?”. Inmiddels hoor ik mezelf ook in het ‘gewone’ leven vaker zeggen: “Ja, dat zou goed kunnen”, of “Ja, zo kun je het ook zien”. Een intentie uit mijn professionele context is blijkbaar aan het inslijten in mijn hele systeem.
Vanuit de zen-gedachte kun je stellen dat bovenstaande het logische gevolg is van het idee dat iets waar is en tegelijk ook niet waar. We kunnen de wereld nooit helemaal kennen en zien alles nu eenmaal vanuit ons eigen perspectief. En er zijn evenveel perspectieven als er mensen zijn.
Maar een andere gedachte trekt me ook aan: ik vind het namelijk gezelliger worden. Door ‘ja’ te zeggen, ga ik ook meer ‘ja’ voelen, lijkt het wel. Alsof je bij jezelf een knop om kunt zetten naar harmoniëren in plaats van profileren. Gevoel volgt woord. Zenmeester Rients zou denk ik zeggen: beter leren denken wat je wilt denken en voelen wat je wilt voelen. Dat is een wenkend perspectief en de ‘ja- ontdekking’ is een fijne aanmoediging om hier mee door te gaan.