In een Vietnamees zenklooster
Rients Ritskes. Gisteren verliet ik het hoog en rustig gelegen Truc Lam zenklooster in de bergen van Vietnam. Ik heb er vijf dagen met de monniken gemediteerd. Fysiek en mentaal voel ik me zeer voldaan. Het gevoel ken ik van
onze eigen sesshins in Nederland en voor diegenen die het gevoel niet kennen: het is te vergelijken met de dag na een vierdaagse of iets dergelijks. Een verschil is dat dit opgeluchte, verlichte gevoel van na een sesshin soms weken of zelfs maanden aan kan houden. Of dat deze keer het geval zal zijn zullen we zien, maar op dit moment voel ik me als nooit tevoren.
Invloed van de samoerai
Want naast de voelbare stromende energie in lijf en leden is er ook het gevoel van mijn thuis gevonden te hebben. Heel anders dan in Japan heb ik mij vanaf het eerste moment thuis gevoeld in dit klooster. In Japan moet je bedelen om binnen te mogen komen en is het regime te vergelijken met een ouderwetse mariniersopleiding. Doe je iets fout dan wordt er enorm gescholden, doe je iets goed, dan hoor je niets. Al met al geeft dat veel prestatiedruk en nooit het gevoel echt welkom te zijn.
Ik zou mijn leertraject in de verschillende Japanse zenkloosters voor geen goud gemist willen hebben en het is natuurlijk altijd de vraag of ik in Trum Lam net zoveel geleerd zou hebben, maar als dat zo zou zijn dan had ik mijn opleiding liever hier gehad. Natuurlijk heb ik in Japan, naast een barbaarse leerschool ook heel veel goede momenten gehad, maar ik begrijp nu hoe enorm de invloed van de samoerai is geweest op de zen zoals die men in Japan vindt.
Hoe anders is het hier. Iedereen is welkom, de sfeer is er vriendelijk en ontspannen. Je mag fouten maken, daar wordt niet naar gekeken. Je doet natuurlijk in het begin heel wat fout, want je kent de gebruiken niet en het Engels is er nog niet dik gezaaid, maar je wordt uiterst vriendelijk gecorrigeerd. En deze manier van doen is niet alleen voor mij als buitenlander van toepassing, maar ook onderling zijn de monniken vriendelijk en voorkomend. Iedereen die in Vietnam is geweest, weet dat vriendelijkheid in hun cultuur zit en in het klooster vind je dat terug.
Het programma
Ook de dagindeling verschilt nogal van wat ik in Japan gewend ben. Ze staan wel even vroeg op, namelijk om 3.00 uur, maar er wordt maar twee keer per dag gemediteerd. ‘s Ochtendsvroeg om 3.30 uur en ‘s avonds om 19.30 uur. De meditatieperioden zijn hier met 1,5 uur wel mega lang. Gelukkig kan ik de monnik status die mij hier gegund werd waarmaken en als een van de weinigen de hele periode roerloos in halve lotus zitten. Net als de Vietnamese senior monniken. De anderen moeten en mogen regelmatig verzitten om de tijd door te komen.
Verder zijn er twee sutra-diensten die heel katholiek aandoen. Een missionaris die hier enkele eeuwen geleden kennismaakte met de traditie verzuchtte dat de duivel er wel erg goed in geslaagd was om een persiflage te maken op hun hoogmis. De rest van het programma is gevuld met bladerenvegen en tijd voor zelfstudie. Er wordt volgens de boeddhistische traditie maar twee keer per dag gegeten, maar het is wel tweemaal heerlijk warm vegetarisch eten, zodat ik geen moment een gevoel van honger heb gehad.
Uitdagingen
Het gebrek aan privacy is, net als in andere zenkloosters, een uitdaging waar ik tegenop kijk. We lagen met zijn vieren op een klein kamertje en je slaapt op een kist waar je ook je bezittingen in kwijt kunt. Op die kist ligt een dunne deken en dat is je bed. Zo’n plank om op te slapen is wel even wennen, maar ook door de ontspannen sfeer lijkt dit afzien me deze keer nauwelijks te deren en slaap ik heerlijk.
Voor zelfstudie zijn deze kisten niet erg comfortabel, waardoor je dit vanzelf af gaat wisselen met bladeren vegen en vloeren dweilen. En per slot van rekening zijn het ook de uitdagingen waar je voor komt. Een andere uitdaging voor mij was op dag twee van mijn verblijf, die samenviel met de laatste dag van een meditatiecursus voor beginners die het klooster twee maal per jaar organiseert. Er waren maar liefst 400, veelal jonge Vietnamezen op afgekomen en ze kregen naast praktische instructies ook veel theorie. De cursus, die drie dagen had geduurd, werd die avond afgesloten met hun eerste echte meditatieperiode van 1,5 uur.
Mij werd gevraagd om met een tolk aan deze cursisten iets te vertellen over mijn ervaringen met zen en de belangstelling voor zen in Europa. Een bijzondere gelegenheid, want zoveel cursisten heb ik nog nooit eerder in een keer toegesproken. Na de les mediteerden we samen met deze beginners en ook dat was nieuw voor mij, om samen met 400 mensen te mediteren. Het was ongelooflijk stil en je voelde de toewijding van deze beginners. Het was een ervaring om nooit te vergeten.
In de ZenActueel van volgende week kun je videobeelden zien die Rients gemaakt heeft tijdens zijn reis in Vietnam, onder andere van (een deel van) de sutradiensten in de tempel.
Lees in deze ZenActueel ook:
