Een zenvolle verantwoordingsrede
Redactie ZenActueel.
Merel Ritskes-Hoitinga, hoogleraar proefdierkunde aan de Radboud Universiteit Nijmegen en echtgenote van
Rients Ritskes, zal op zaterdag 23 april om 16.00 uur in de Aula van de Radboud Universiteit Nijmegen een verantwoordingsrede houden. De redactie van ZenActueel interviewde haar:
Waarom houdt u een verantwoordingsrede?
Vorig jaar heeft een Nijmeegse collega (Jan Jonker) dit voor het eerst in Nederland gedaan en ik vond het een heel goed idee en daarom doe ik het nu ook. Dus ik ben voor zover ik weet de tweede hoogleraar die dit in Nederland doet en misschien is het goed dat het een trend of traditie wordt, zodat in de toekomst alle hoogleraren na vijf of tien jaar zo’n verantwoordingsrede zouden afleggen.
Waarom vindt u dat u verantwoording moet afleggen?
Ten eerste omdat het goed is voor jezelf, de universiteit en de maatschappij, dat je in heldere en voor iedereen begrijpelijke taal uitlegt waar je mee bezig bent. Want voor mij en mijn collega’s is ons werk op zichzelf zo boeiend, dat je soms zou vergeten waarvoor je het allemaal doet. En zo’n verantwoordingsrede dwingt je daar weer even heel goed bij stil te staan. Ten tweede vindt ik dat de maatschappij er recht op heeft te weten wat wij met overheidsgeld doen. Daarnaast heb ik ook wel een missie die ik gewoon graag wil delen met het publiek. Met deze rede hoop ik mensen inzicht te geven in het nut en de relatieve noodzaak van dierproeven en de manieren waarop we met zijn allen ervoor kunnen zorgen dat er minder onnodige dierproeven worden gedaan.
Worden er dan onnodige dierproeven gedaan en zo ja waarom?
Ja, helaas wel en vanuit mijn leerstoel aan de Radboud Universiteit proberen we dat zo snel mogelijk te veranderen. Dit komt doordat de wetenschap net als in sommige andere sectoren van de maatschappij de verkeerde prikkels heeft ingebouwd om prestaties te bevorderen. Zo is niet de kwaliteit en uiteindelijke relevantie voor de patiënt van je onderzoek maatgevend voor je carrière, maar in welk tijdschrift je publiceert. Publiceer je in wetenschappelijke tijdschriften met een zogenaamde hoge impact factor, dan maak je snel carrière en krijg je relatief gemakkelijk fondsgelden. Of je onderzoek ook daadwerkelijk iets oplevert voor de verbetering van het welzijn van zieke mensen, daar wordt niet of nauwelijks naar gekeken. Er worden wel vaak grote beloftes gedaan, maar er wordt vrijwel nooit geëvalueerd of de beloftes ook zijn uitgekomen. Dus het lijkt een beetje op de economie, waar niet de kwaliteit van de financiële dienstverlening het criterium is, maar alleen de winst die je op korte termijn maakt.
En hoe gaat u dat veranderen?
Daar heb ik een formule voor bedacht, het formuleren van een doelstelling: de komende tien jaar mondiaal het aantal dierproeven halveren, de kwaliteit ervan verdubbelen en de buikbare resultaten verviervoudigen . Voor wetenschappers samengevat in een formule: ½N, 2Q en 4P.
Gaat u dat lukken?
Ik werk al dertig jaar in dit vakgebied en ben nu tien jaar hoogleraar hier in Nijmegen en op basis van deze dertig jaar ervaring heb ik meer dan voldoende wetenschappelijk bewijs voor de onderbouwing van de formule. Dus ik denk dat het kan en het lijkt me in ons vakgebied het enige juist streven. Wat ik daarbij nodig heb is steun van de politiek en de maatschappij. We moeten dit met zijn allen willen, dan gaat het lukken en is het een win-win-constructie.
Wat is er zen of boeddhistisch aan uw rede?
Zen is voor mij synoniem aan kwaliteit en mijn hele streven is er op gericht de kwaliteit van ons vakgebied te verhogen. Bovendien is mijn streven ook boeddhistisch, want ik probeer met mijn werk het leed van miljoenen proefdieren te verlichten evenals het lijden van zieke mensen.
Is iedereen welkom? Zeker echt iedereen (boven de acht jaar) is van harte welkom op zaterdag 23 april op de Radboud Universiteit in Nijmegen! Mensen dienen wel zich wel van te voren aan te melden bij de universiteit, en dat kan heel gemakkelijk via:
www.ru.nl/ritskes.
Lees in deze ZenActueel ook:
Like ons op facebook