'Die bruine' zal het wel gedaan hebben
Freek Turlings,
Zen.nl Nijmegen.
“Het schoot meteen door mijn hoofd: nu gaat iedereen natuurlijk denken dat ‘die bruine’ – ik dus – het wel gedaan zal hebben.” Cursiste Monique vertelt over hoe discriminatie vanaf haar vroege jeugd haar kijk op de wereld heeft beïnvloedt. “Als kind droomde ik ervan om op een dag blank wakker te worden.”
Afgelopen februari startte Monique Boogaard-Karta (47) met de introductiecursus bij mij op de maandagavond in Nijmegen. Tijdens de les over
projectie en selectieve perceptie vertelde ze over een voorval op haar werk dat veel indruk maakte in de cursusgroep. Ik werd benieuwd naar de achtergronden van haar verhaal, en gelukkig wilde ze daar in een interview graag meer over vertellen.
Monique nodigt mij thuis uit voor het gesprek. Haar appartement in Nijmegen-West is gezellig ingericht, en haar twee hondjes liggen op de bank. Wat is er precies gebeurd in de week van de projectie- en perceptieles? Monique: “Ik werk in de thuiszorg en een patiënt van mij moest onverwachts naar het ziekenhuis. Toen ze terugkwam bleek haar trouwring onvindbaar. ‘Oh nee, niet tijdens mijn dienst!’ dacht ik. Ik was bang dat iedereen meteen naar mij zou wijzen, vanwege mijn huidskleur.”
Monique vertelt dat ze andere dingen wel goed kan relativeren, maar dit niet: “Ik voelde meteen vluchtgedrag; wilde eigenlijk niet meer naar deze patiënt. ‘Maarja, dat zal ook tegen me werken’, dacht ik toen. En zo gaat het dan door in mijn hoofd. Ik heb het wel door van mezelf, maar kan het niet stoppen.”
Monique is de dochter van een Chinees-Indiaans-Nederlandse moeder en een Javaanse vader die als contractarbeider naar Suriname was gekomen. Toen Monique in 1972 op vierjarige leeftijd met haar ouders vanuit Paramaribo naar Rotterdam verhuisde, werd zij voor het eerst geconfronteerd met hun ‘anders zijn’. Monique: “Mijn vader werd in de stad uitgescholden, en mensen zeiden hardop tegen elkaar: ‘pas op dat ie niets steelt’. We hebben meegemaakt dat toen we gingen verhuizen onze nieuwe buren ons niet wilden. Tijdens familiebijeenkomsten werden dit soort gebeurtenissen altijd uitgebreid besproken, en mijn vader kon zich dan erg opwinden.” Eenmaal in Nederland wenste Monique dat ze zonder kleurtje was geboren: “Ik had altijd het gevoel dat ik beter mijn best moest doen dan anderen, om mijn huidskleur ‘goed te maken’.”
Zelf maakt Monique nu nog steeds wel eens vervelende dingen mee die betrekking hebben op haar huidskleur. Maar dit staat eigenlijk niet in verhouding tot de mate waarin het haar bezighoudt. Monique: “Ik kijk eigenlijk altijd om me heen om te zien of er nog meer donkere mensen zijn. In Nijmegen zijn dat er een stuk minder dan in Rotterdam. Maar als ik dan iemand anders zie met een donkere huidskleur, zoals bij zen, dan wil ik daar weer geen kliekje mee vormen. Het houdt me dus best wel bezig, maar ik heb het er nooit over.”
Monique vertelt dat ze is begonnen met mediteren omdat ze geen rust kon vinden in haar leven: “Ik was altijd op zoek naar iets maar wist niet wat. Er is zoveel afleiding en soms voelde het alsof ik geleefd werd door mijn omgeving.” Monique legt uit dat zen haar inzichten geeft in haar manier van denken en doen: “Het legt vaak precies de vinger op de zere plek. Daardoor lukt het me nu om dingen eerder los te laten en ben ik milder en meegaander geworden.” De ruimte die zen haar geeft om ervaringen van vroeger te verwerken, doet haar erg goed. Monique: “Uiteindelijk wil ik een zuiver persoon zijn, voor mezelf en voor anderen. Dus niet de dingen doen omdat ze moeten, maar omdat ik ze echt wil.”
Het voorval met de verloren trouwring liep trouwens goed af. Monique: “De trouwring bleek al die tijd in een laatje te liggen dat ik tijdens mijn dienst wel had opengetrokken, maar in de stress heb ik over de ring heen gekeken.” De ring is ook nooit een issue geweest tussen Monique en degene die ze verzorgt. Monique: “Door deze patiënt word ik altijd gevraagd; ze heeft juist veel vertrouwen in mij.”
Lees in deze ZenActueel ook:
