Wat is de waarde van je wat je gedaan hebt vandaag?
Nicole van Dam. Lijden en het tegenovergestelde ervan, je gelukkig voelen, zijn centrale thema's in de
lessen van Zen.nl. Het geluksgevoel wordt regelmatig gemeten in enquêtes en met onze groep hebben we het twee lessen gehad over sterven en de (eigen) dood. Door de recente terroristisch aanslagen lijken de dood en lijden door oorlog weer naderbij gekomen. Helaas is dit geen unicum in de geschiedenis.
In Leipzig wonen wij aan de voet van het 'Völkerschlachtdenkmal', het 'Völki' zoals deze stenen kolos van 91 meter hoog in de Leipziger volksmond liefkozend genoemd wordt. Het monument is er in 1913 neergezet om te herdenken dat 100 jaar daarvoor Napoleon door een verbond van Pruisen, Russen, Oosterijkers en Zweden uit Leipzig is verjaagd. De Völkerschlacht is een van de bloedigste slagen in de Europese geschiedenis: van de zeshonderdduizend soldaten die meevochten, zijn er bijna honderdduizend gesneuveld. Het voormalige dorp Stötteritz (nu stadsdeel van Leipzig) waar wij wonen, lag midden op het slagveld; de heuvel waarvandaan Napoleon het bevel voerde over zijn troepen ligt nog geen 500 meter van onze huisdeur.
Het Völkerschlachtdenkmal in Leipzig
Het bijzondere aan het monument is dat het geen praalzuchtige herinnering aan de glorieuze overwinning is, maar eerder een contemplatief karakter heeft. Bovendien is het monument ter nagedachtenis van alle slachtoffers van de slag, ongeacht de rol die ze gespeeld hebben tijdens de veldslag. De Leipzigers wilden in 1913 wel eens wat anders bouwen als de indertijd gebruikelijke pompeuze monumenten voor Keizer Wilhelm en Bismarck.
Buiten bij de ingang van het monument tonen links en rechts van de aartsengel Michael art-deco achtige reliëfs het lijden van de mannen en de paarden tijdens de slag. Bovenop, op de hoogste laag, staan twaalf gigantische beelden van wachters in maliënkolders. Met deemoedig gebogen, ontblote hoofden en leunend op een zwaard stralen zij in alle windstreken uit dat er toentertijd veel geleden is rondom het monument. Deze indruk wordt nog eens versterkt door de ‘See der Tränen’ die vóór het monument ligt en waarin het prachtig weerspiegelt. De weerslag van het lijden in vloeibare vorm.
Je kunt er lang over praten of het monument mooi is of niet. Naar mijn mening is dat niet zo belangrijk, monumenten zijn er om je aan het denken te zetten. Iedere dag fiets ik langs het Völki naar mijn werk. Soms staan de wachters in de zon, soms in de regen, een enkele keer met mist rond het hoofd of met een muts van sneeuw. Onbeweeglijk staan zij daar. Als ik aan het eind van de werkdag weer voorbij fiets, vragen hun gebogen hoofden mij hoe mijn dag was. ’Denk mal‘, lijken ze te zeggen, 'Wat is de waarde van wat je gedaan hebt vandaag? Heb je kunnen bijdragen aan het geluk van de mensen om je heen? Of zullen er door jouw handelen meer tranen in de vijver vloeien?' Vaak weet ik het antwoord niet. Soms weet ik het wel en buig ook ik beschaamd mijn hoofd. En heel soms zou ik meteen naar de vijver willen fietsen om er mijn tranen aan toe te voegen. Maar op goede dagen, als ik het gevoel heb dat ik iemand gelukkiger heb kunnen maken, dan lijken de mannen goedkeurend te knikken… 'ja, goed gedaan meissie'. Met een licht hart fiets ik dan naar huis.
'Denk mal'. Hoeveel mensen heb jij vandaag gelukkiger gemaakt?
Nicole van Dam mediteert sinds 2012 bij Zen.nl en is daar gecoacht door DaiDo en Rients. In april 2014 is zij wegens een hoogleraarschap 'Molecular Interaction Ecology' met man en kinderen naar Leipzig verhuisd. Via ZenActueel, ZenActueel TV en de WESP bijeenkomsten in Malden blijft zij betrokken bij Zen.nl (want helaas is er nog geen Zen.de). Het schrijven van deze 'Groeten uit Leipzig' zijn voor haar een andere manier om in contact te blijven met Zen.nl.