Zie ook het archief.

Zen.nl steunt Tibet

Zen.nl sponsort het werk van onder andere de Stichting Tibet-Fonds 'Dolma'. Gezien de grote nood onder de Tibetaanse vluchtelingen zullen we in december een extra donatie doen. Jarenlang sponsorden we een jonge monnik met de mooie naam Tenzin. We hebben hem eens een reis naar Nederland cadeau gedaan en hij deed samen met ons hier in Nederland een sesshin. Nu sponsoren we ook alweer jaren een Tibetaanse non die naar de naam Lobsang luistert (zie foto hieronder). Rients correspondeert regelmatig met haar. Haar Engels is de afgelopen jaren sterk verbeterd en ze is zeer dankbaar voor de steun die ze vanuit Zen.nl Nederland onvangt.

De Stichting Tibet-Fonds 'Dolma' heeft ruim 300 donateurs, particulieren en stichtingen, en helpt enkele honderden Tibetaanse vluchtelingen die in India verblijven. In totaal heeft de stichting sinds haar oprichting meer dan 1,6 miljoen Euro ingezameld (en uitgegeven). De laatste jaren bedragen de jaarlijkse opbrengsten in totaal gemiddeld 70.000 Euro. De onkosten van de stichting zijn minder dan 2% van dat bedrag. De stichting is niet gebonden aan het boeddhisme en dus ook niet aan een bepaalde boeddhistische stroming. De Tibetaanse vluchtelingen worden zonder onderscheid geholpen.
De stichting is genoemd naar de Tibetaans boeddhistische vrouwelijke godheid Dolma, die mensen in nood redt en bevrijdt. Dolma heet in het Chinees Kwan Yin en in het Japans Kanzeon. Op schilderijen is haar lichaam groen: de kleur staat voor energie en actie. Haar rechterbeen is niet in lotushouding, maar al half vooruit gestrekt, al klaar om te helpen daar waar dat nodig is. Het gebaar van haar rechterhand symboliseert vrijgevigheid.

Bezoek hun site eens, tibetfondsdolma.nl of mail Frans de Reeper via info@tibetfondsdolma.nl als je vragen hebt. Hij is de vrijwillige coördinator van de stichting.

Past dankbaarheid nog in moderne levenskunst?

Rients Ritskes, Zen.nl Nijmegen. Het einde van het jaar is een geschikt moment om eens terug te kijken en het lijkt wel of we jaar naar jaar minder redenen voor dankbaarheid zien. Hoe komt dat, terwijl de welvaart wel steeds verder toeneemt? Over dit thema ging het in het afscheidsrede van Paul van Tongeren, die als hoogleraar wijsgerige ethiek aan de Radboud Universiteit verbonden was. Met dank ging ik in op zijn persoonlijke uitnodiging om hierbij aanwezig te zijn en het was een indrukwekkend en inspirerend college.
Gelukkig was er na afloop van het college een uitgebreide gedrukte versie te koop, het fraai uitgegeven boekje Dankbaar: Denken over danken na de dood van God en ik heb het de dag erna meteen gelezen. Een aanrader voor iedereen dit thema eens grondig wil bestuderen.
Wel een kleine waarschuwing. Paul houdt ervan, als rechtgeaard westers filosoof, om dingen heel mooi en bij voorkeur ook heel ingewikkeld te zeggen. Hij laat de lezer om de andere zin merken welk een taal- en denkmeester hij is. Voor minder geoefenden is dit dunne boekje daardoor een aanzienlijke, maar natuurlijk gezonde uitdaging. In de komende sesshin van 17 t/m 23 januari zullen we een aantal van deze meesterlijke citaten nader bestuderen, maar hieronder alvast een korte beschouwing.

Wie moet ik dankbaar zijn?
Paul vertelde over drie geboortekaartjes in zijn familie. Toen hij zelf geboren werd schreven zijn ouders: ‘Met grote dankbaarheid ontvingen wij van God …’. Bij Pauls eerste kind stond er op het kaartje ‘Vol verwondering en blij, melden wij de geboorte van …’. Het eerste kleinkind moest het doen met een schamel ‘Geboren: …’. Zijn we in de loop van de tijd minder dankbaar geworden en als dat zo is, hoe komt dat en is dat een goede ontwikkeling?
Een van de verklaringen zou kunnen zijn dat door het dood verklaren van God, ook dankbaarheid minder logisch geworden is. Kinderen komen tegenwoordig steeds vaker uit een reageerbuis en dat valt onder de verzekering waarvoor we met zijn allen betalen. De dokters en andere deskundigen die erbij van pas komen worden er ook allemaal voor betaald, dus waarom nog iemand dankbaar zijn? Nee, we zijn wel blij als dingen lukken en als het ons goed gaat, maar we werken er hard voor, we hebben er toch eerder recht op dan dat het tot dankbaarheid stemt. En wat we nog over hebben om te willen, kopen we gewoon. Zo zien we steeds minder reden tot dankbaarheid.

Geld maakt gelukkig en ook verjonging mogelijk
Veel meer dan vroeger kun je met je verdiende centen tegenwoordig bijna alles kopen en verzekeren. Zelfs het door velen zo fel begeerde jonge uiterlijk is bij de plastisch chirurg te koop. Dus met de toegenomen vercommercialisering van alles en iedereen is er steeds minder reden om dankbaar te zijn, je koopt het immers met je zelfverdiende geld. Ook voor dingen die je cadeau krijgt hoef je niet meer dankbaar te zijn, want we hebben geleerd dat er altijd wel een commercieel belang achter zit. De zo vaak geprezen marktwerking heeft als bijwerking dat zelfs gewone vriendendiensten verdacht worden, want in deze ‘vermarkte’ wereld lijkt niets meer voor niets te zijn. Wees dus liever op je hoede dan dankbaar.

Kan geluk zonder dankbaarheid?
Het lijkt allemaal op rolletjes te gaan. God niet meer nodig, niemand meer die je dankbaar hoeft te zijn en voldoende geld om alles te kopen. Halleluja, we zijn authentiek en autonoom en dat zijn toch wel de grote waarden van deze tijd! Maar zijn we daarmee echt gelukkig? Vergeten we dan niet iets? Is er dan echt niets meer dat tot dankbaarheid stemt?
Paul van Tongeren begon zijn college met te zeggen dat hij mensen die, door het onderwerp van zijn voordracht twijfelden aan zijn dankbaarheid en hoopten dat hij zijn ongenoegen over de universiteit zou uiten, helaas teleur moest stellen. Daarmee gaf hij natuurlijk wel aan dat hij dan best wat te vertellen zou hebben, want vriend en vijand weet dat Paul lang niet altijd zo dankbaar was voor de rol die hem op de universiteit werd toebedeeld. Met zijn essay over dankbaarheid maakt hij dus misschien wel iets goed en dat geldt dan niet alleen voor hemzelf, maar ook voor de filosofie in het algemeen, want van alle grote filosofen hebben er maar heel weinig over dankbaarheid geschreven en bij diegenen die dat al deden, waren het slechts kanttekeningen.
Naast de groten uit de filosofie lijken ook politieke en maatschappelijke leiders weinig waarde te hechten aan dankbaarheid. De groten der aarde zijn misschien in het algemeen niet zo dankbaar omdat ze te goed weten hoe hard ze ervoor hebben moeten werken. Dankbaarheid lijkt een stiefkindje in de ‘self made world’ waarin we leven. Zo was ik enkele jaren geleden onthutst toen ik ontdekte dat in het omvangrijke standaardwerk De emoties van Nico Frijda, de emotie ‘dankbaarheid’ helemaal niet voorkwam. In de meerdere opsommingen van alle emoties komt dankbaarheid niet voor en ook in het trefwoordenregister zoek je tevergeefs naar de term. Wel is het woord dunnetjes te lezen in Frijda’s voorwoord.
In de psychologie lijkt het dus net zo te gaan als op de geboortekaartjes, want gebruikte Frijda in 1986 het woord nog één keer, in het nieuwste boek Op naar geluk van onze vriend en bestseller-auteur Ap Dijksterhuis, komt het woord ‘dank’ überhaupt niet voor. Boven zijn ‘dankwoord’ staat helemaal niets en in dat ‘dankwoord’ wordt het woord zelf ook niet genoemd. Voor hem lijken geluk en dankbaarheid dus weinig met elkaar te maken te hebben.

Zen en dankbaarheid
In Zen-zin, Zen-onzin staat een oud zenverhaaltje van een gulle gever die geen dankjewel krijgt van de zenmeester aan wie hij veel geld geeft. Als de gever een beetje aandringt op een bedankje, antwoordt de zenmeester dat de gever dankbaar zou moeten zijn. Einde verhaal. Zenverhaaltjes zijn niet altijd even duidelijk, maar juist daardoor zette het mij flink tot nadenken. Wat is dankbaarheid en wie zou wie waarvoor dankbaar moeten zijn?
Dankbaarheid is een aangeleerde emotie, net als bijvoorbeeld rouw. Bij rouw heb ik mooi kunnen zien hoe dat aangeleerd wordt. Toen mijn vader net overleden was en wij een paar uur later aan de baar stonden, waren enkele neefjes van een jaar of zes net zo luidruchtig als altijd en vertelden op vrolijke toon: ‘Opa is dood, hij doet niks meer!’ Maar zonder dat hun gezegd werd dat ze ernstiger moesten zijn, zag ik ze de rest van de familie nadoen en op de begrafenis huilden ze zowaar. Ze hadden geleerd wat het is om bedroefd te zijn over het verlies van een dierbare.
Sommige ouders proberen hun kinderen nog wel dankbaarheid bij te brengen, bijvoorbeeld door ze te vertellen dat ze ‘dankjewel’ moeten zeggen. Maar bij die rouw hoefde niemand te zeggen dat ze ernstig moesten zijn of moesten huilen, ze deden dat gewoon omdat wij volwassenen oprecht bedroefd waren en de tranen uit ons hart kwamen. Het is dus goed kinderen te leren ‘dankjewel’ te zeggen, maar de beste manier om ze dankbaarheid bij brengen is om zelf dankbaar te zijn.

Wat is dankbaarheid?
Mijn definitie van dankbaarheid is het vermogen om je bewust te zijn van het goede gevoel dat het geeft wanneer je je verwondert en iets leert en dat goede gevoel ook met anderen kunnen delen. Naarmate je je meer realiseert dat je in tijden van tegenspoed je je mogelijk minstens even vaak kunt verwonderen en evenveel kunt leren als wanneer het goed gaat, kun je meer en meer dankbaar en gelukkig zijn. Dankbaarheid hangt nauw samen met duurzaam geluk dat niet afhankelijk is van de economische groeicijfers, maar vooral het gevolg is van een open geest en het vermogen om je te verwonderen, bewust te leven en steeds iets te leren. Voor leren ben je bijna altijd afhankelijk van iets of iemand in je omgeving. En door het uiten van dankbaarheid leert degene die je dankbaar bent ook weer. Zo creëren we een optimaal leerklimaat. Bewuste dankbaarheid en het uiten ervan maken het leven tot één groot leerfeest.
Lang leve de dankbaarheid! Misschien een mooie kerstgedachte? In ieder geval veel dank aan de genoemde auteurs en vooral ook aan de lezer! Met uw leergierigheid voor ogen, heb ik mij bij voorbaat geïnspireerd gevoeld tot het schrijven in en over dankbaarheid.

Fijne feestdagen en een heel gelukkig Nieuwjaar toegewenst
Praktische tip voor 2016: zeg veel vaker 'dankjewel' en houdt een dankbaarheids-dagboekje bij waarin je dagelijks drie dingen noteert waarvoor je dankbaar bent.

Mindfulness of zen? Doe hier de test:

De stelling van deze week:
Meditatie zou een standaard schoolvak moeten worden
klik hier
om je mening te geven

Lees in de ZenActueel van volgende week de uitslag.

Er is behoefte aan meer boeddhisme in de politiek

De stelling in de vorige ZenActueel was 'Er is behoefte aan meer boeddhisme in de politiek', 71% was het eens met de stelling, 29% oneens.
Hierbij een selectie van de toelichtingen:

Commentaar van de EENS stemmers (72%):
* Helemaal mee eens. Dan zou er misschien wat meer rust en aandacht komen voor de werkelijk belangrijke zaken. Geen hypes meer, maar inhoud.
* Het goede doen. Niet alleen voor een bepaalde groep maar voor allen.
* Eens, vooral als dat tot meer ethiek zou leiden.
* Ja, dat zal de motivatie en doelen van politici een wending geven die goed is voor het algemeen belang van nu en de toekomst.
* Eens, want luisteren begint met stilte.
* Ruimere en andere inzichten kenbaar maken.
* Zeker en ook het bankwezen zou daar een flinke portie van kunnen gebruiken.

Commentaar van de ONEENS stemmers (28%):
* Oneens, er is behoefte aan compassie, inschikkelijkheid en bereidheid tot compromis in de politiek. Als dit boeddhisme is, dan is dat mooi.
* Er is meer behoefte aan meer zingeving in de politiek, kwaliteit van leven moet centraal staan
* Nee, er is wel behoefte aan meer compassie, maar dat is niet voorbehouden aan boeddhisten
* Een '-isme' roept altijd weerstand op.
* Oneens, want religie en politiek behoren altijd gescheiden te blijven. Overal waar dat niet zo is, neemt de religie het uiteindelijk over.
* Nee, er is eerder behoefte is aan meer Boeddha's is in de politiek.

ZenActueel TV
gemist?

Uit de Zen.nl-Facebookgroep