Zie ook het archief.

De stelling van deze week:
Geen kinderen nemen is boeddhistisch
klik hier
om je mening te geven

Lees in de ZenActueel van volgende week de uitslag.

Niet iedereen met een boeddhabeeld in huis is boeddhist

25% is het eens met de stelling 'Iedereen met een boeddhabeeld in huis is boeddhist' uit de ZenActueel van vorige week.
75% is het niet eens met de stelling.

Enkele toelichtingen van de 25% eens-stemmers:
* Iedereen met een boedhabeeld in huis heeft waarschijnlijk wel affiniteit met een van de aspecten ven het boeddhisme.
* Iedereen die zich laat inspireren door Boeddha kan zich boeddhist noemen.
* We laten ons zichtbaar vaak inspireren door Boeddha's houding en dat kun je als boeddhisme rekenen.
* Ook al heb je een kikker in de tuin, iedereen is een boeddhist.

Enkele toelichtingen van de 75% oneens-stemmers:
* Je kunt het beeld ook gewoon mooi vinden.
* Om bij het begin te beginnen: wanneer ben je boeddhist? Varamitra zegt: 'Je bent boeddhist als je de taak op je neemt om wakker te worden. Of zoals de Boeddha het zo prachtig verwoordt: 'de dingen leren zien voor wat ze werkelijk zijn'.'
* Ben je geen boeddhist als je geen boeddhabeeld in huis hebt?
* Mogelijk inspireert een beeld onbewust, maar boeddhisme gaat over bewust doen en niet over hebben.

Ben je boeddhist als je thuis een boeddhabeeld hebt? Paul van der Velde, hoogleraar Aziatische religies aan de Radboud Universiteit Nijmegen, noemde in zijn colleges 'iedereen die zich door de Boeddha laat inspireren' boeddhist. Dan is iedereen met een Boeddhabeeld in huis dus boeddhist.
Tegelijkertijd vraagt Van der Velde zich in het NRC van 16 januari 2014 of mensen in Nederland ook open zouden staan voor het boeddhisme zoals het in Azië beleeft wordt. Het boeddhisme kent toch geen god? 'Jawel, het stikt ervan', zegt hij. 'Er is de hemel van de 33 goden.' Het boeddhisme is toch wars van dogmatische regeltjes? 'Nee hoor, er zijn 227 leefregels voor monniken en nonnen. De blik van de monnik moet negen passen voor hem zijn. De monnik zal zich niet springend tussen huizen begeven. De monnik zal niet zwemmen voor plezier. Ga zo maar door.'
Het boeddhisme wordt hier vaak als een vredelievende levensbeschouwing zonder allerlei dogma's en benauwende leefregels gezien. In Azië wordt er dus heel anders tegen de religie aangekeken. Waar hier vaak het mediteren en altruïstisch handelen centraal worden gesteld, staat daar eerder doneren aan kloosters centraal, om zo positief karma op te doen.
Je kunt uitgebreid stilstaan bij de vraag wat de bedoeling van Boeddha geweest zou zijn. Feit is dat hier in het Westen een nieuwe levensbeschouwing aan het ontstaan is, geïnspireerd op het Aziatisch boeddhisme, maar net zo goed kind van het moderne Europa. Volgens sommige boeddhisten zou je dat geen boeddhisme mogen noemen, terwijl anderen juist veel inspiratie vinden in het opnieuw oppakken, interpreteren en delen van oude boeddhistische teksten en rituelen. Uiteindelijk is de belangrijke vraag misschien niet hoe we het wel of niet mogen noemen, maar eerder wat het betekent voor de mensen die zich erdoor laten inspireren. Wat betekent boeddhisme voor jou?

Lettervermicelli

Wat ik er hier uit flap
landt via beeldscherm, letters,
oogbol, grijze celletjes,
in jouw knar.
Triggert iets,
maakt echo's los in je bovenkamer
en Joost mag weten waar
de bal van de flipperkast nu weer eindigt.
Leuk hoor, en handig ook,
zo'n vinger om mee naar de maan te wijzen.
Men neme een vinger,
steke deze in de soep des levens,
even roeren, klaar!
Lik de vinger af, en proef
de soep, niet de vinger.
Bon appétit!

Gedicht van Stijn Hoppenbrouwers

ZenActueel TV
gemist?

Nu bezig: Zen.nl Herfstsesshin 2015

Foto van de overtekende herfstsesshin die nu bezig is. De volgende sesshin zal in januari 2016 ook in Lochem plaatsvinden.

Boekbespreking: Op naar geluk van Ap Dijksterhuis

Marleen Tol, Zen.nl Oegstgeest. Na het veelgelezen boek Het slimme onbewuste heeft Ap Dijksterhuis (1968, hoogleraar sociale psychologie in Nijmegen) enkele weken geleden zijn nieuwe boek Op naar geluk over geluk gepubliceerd. En omdat ik lezen over geluk altijd interessant vind en dit boek weer diezelfde opgewekte toon heeft als zijn vorige, heb ik het met veel plezier gelezen.
Staat er iets nieuws in? Eigenlijk niet echt voor mensen die zich al een tijdje met dit onderwerp bezighouden. Toch is het heel prettig om, wat je al weet of denkt te weten, bevestigd te zien door wetenschappelijk onderzoek dat Dijksterhuis bij karrevrachten tegelijk aansleept.
‘Gelukkig worden is het grootste doel dat we onszelf kunnen stellen. Het streven naar geluk is de zin van ons bestaan’, zo begint Dijksterhuis. Onder alle andere redenen, die mensen kunnen noemen als belangrijk in hun bestaan, zit altijd de eigenlijke reden: omdat ik dan gelukkig(er) word. En dit geldt bij alles wat we doen.
Geluk is niet een nieuw onderwerp om ons in te verdiepen. 2500 jaar geleden zeiden Socrates en de Boeddha er al zeer behartenswaardige dingen over. Socrates ging ervan uit dat geluk bereikt kon worden door het leiden van een goed leven, gebaseerd op wijsheid en gedegen zelfkennis. De Boeddha stelde dat geluk een bewustzijnstoestand is. Je kunt geluk deels afdwingen en trainen door een bepaalde levensstijl. Denk hierbij aan het achtvoudige pad.
Hoe wordt geluk eigenlijk gemeten? Precies hetzelfde als bij ons in de Introductiecursus tijdens les 2 over doelen stellen: door er herhaaldelijk naar te vragen. Uit huidig onderzoek blijkt dat het vermogen om gelukkig te zijn voor 40% genetisch is bepaald, voor 10% door omstandigheden en voor de overige 50% kunnen we er zelf aan werken. Een heel prettige gedachte want 50% is best veel! Dit zijn getallen die gelden voor onze westerse wereld, in een land waar je zelfs je leven waagt om eruit te kunnen vluchten, ligt dat vermoedelijk totaal anders.

Stop met multitasken
Dijksterhuis maakt, net als Ritskes in Zen en Geluk, ook het onderscheid tussen geluk en genot. Genot is afhankelijk van omstandigheden, geluk is een meer duurzame staat van zijn. Dus als je geniet van je heerlijke biertje in de zon is dat genot voorbij als het biertje op is en de zon achter een wolk verdwenen. Als je gelukkig bent op het terras met je vrienden, met of zonder biertje in de zon, dan is dat geluk niet voorbij als de omstandigheden veranderen maar hangt het samen met de gevoelens van vriendschap die je ervaart en dat is een bewustzijnstoestand.
Een van de valkuilen waar mensen iedere keer weer intrappen is wat Dijksterhuis ‘de hedonistische tredmolen’ noemt. Dit is het hardnekkige idee dat je, door iets te kopen gelukkiger wordt. Uit onderzoek blijkt dat het vermeerderen van bezit je geluksniveau maar heel kort verhoogt. Daarna steekt het verlangen naar iets nieuws weer de kop op. Mensen kunnen hier jaar in jaar uit mee bezig blijven zonder te merken dat dit gedrag wel de economie aan de gang houdt, maar voor hun geluk weinig uitmaakt.
Wat wel helpt om gelukkiger te worden is om geld (als je geld overhoudt) uit te geven aan het opdoen van ervaringen zoals reizen of uit eten gaan met vrienden. Dit lijken op het eerste gezicht vluchtige zaken maar omdat het ervaringen zijn die herinneringen opleveren, wordt je er gelukkiger van. En al zijn je herinneringen misschien niet zo onverdeeld positief kort na je ervaring, na enige tijd komen de mooie herinneringen boven drijven en zakken de mindere ervaringen weg. Een fijne eigenschap van het geheugen die ik ook al meerdere malen heb opgemerkt. Denk bijvoorbeeld maar aan sesshins!
Wat volgens Dijksterhuis ook enorm helpt om jezelf gelukkiger te maken is het stoppen met multitasken. Doe een ding tegelijk en doe dat wat je doet goed. In dit advies klinkt de inspiratie door die Dijksterhuis goed opgedaan zou kunnen hebben in de zencursus die hij enkele jaren geleden bij Zen.nl heeft gevolgd.
Wat mij verraste in zijn boek is dat uit onderzoek gebleken is dat mensen die zaken als ziekte, scheiding of dood van de partner meemaken, toch na enige tijd weer aangeven hetzelfde geluksniveau te ervaren als voordat deze gebeurtenissen plaatsvonden. Men schat zelf van te voren in dat bijvoorbeeld in een rolstoel terecht komen echt het einde van het geluk zou betekenen, maar de mensen bij wie dit realiteit is geworden, laten zien dat zelfs deze verandering in hun leven niet tot blijvend ongeluk heeft geleid! Zaken die wel van invloed zijn op geluk zijn extreme armoede, chronische pijn en depressie.

Geluk in het Westen en in het Oosten
Om gelukkiger te worden wordt in het Westen gestreefd naar het mooier maken van de inhoud van het bewustzijn door gedrag dat geluk bevordert. Bijvoorbeeld door minder materialistisch te zijn, door prettig met andere mensen om te gaan of een hobby te vinden die bij je past.
De Oosterse aanpak bestaat meer uit controle krijgen over het eigen bewustzijn door het te trainen en trachten beter te begrijpen hoe het werkt. In de woorden van Lao-Tzu: 'Het kennen van jezelf is ware wijsheid.'
Wat zich afspeelt in ons dagelijks bewustzijn is niet de kern van wat we zijn. Het is beter geen gijzelaar te zijn van je gedachten maar jezelf te trainen om rustig van een afstandje te bekijken naar wat er allemaal gebeurt.
Dijksterhuis besluit zijn boek met het voorstel om Geluk op de politieke agenda te zetten. Een beleid dat slechts gericht is op economie en zorg is achterhaald. Op deze agenda zou bijvoorbeeld kunnen staan:
- De overheid moet erop toezien dat haar eigen werk in de breedste zin van het woord van hoge kwaliteit is.
- De overheid zou nog meer maatregelen kunnen nemen die onze leefomstandigheden verder verbeteren (armoedebestrijding en inkomenspolitiek; zorg voor gelijkheid tussen de seksen; verminderen van de werkloosheid; regelmatig meten van het geluksniveau van de bevolking; stimuleren van wetenschappelijk onderzoek naar geluk).
- De overheid zou de steeds sterker wordende ratrace af moeten remmen en minder nadruk leggen op welvaart en meer op welzijn (sabbaticals mogelijk maken en niet alleen voor de elite, zwangerschaps-/ouderschapsverlof verlengen; de omgang stimuleren tussen verschillende soorten mensen en het tot steun zijn van elkaar nog aantrekkelijker maken; het stimuleren van actieve vrijetijdsbesteding (ervaringen opdoen) in plaats van nog meer consumeren).
- De overheid zou het onderwijs in Gelukskunde op scholen moeten stimuleren zodat de kennis en vaardigheden die bijdragen aan geluk en welzijn veel breder bekend worden. Dit jaar wordt op de Radboud Universiteit al onderwijs in Gelukskunde gegeven aan derdejaars studenten van de hele universiteit. Ik ben benieuwd!

Dijksterhuis besluit met een eenvoudig overzicht in acht tips:
1. Wees niet te veel bezig met je eigen geluk en met jezelf; iets voor een ander doen maakt gelukkig.
2. Leef niet elke minuut alsof het je laatste is; laat je niet opjagen.
3. Beteugel je hebzucht; spullen maken niet gelukkig.
4. Breng tijd door met anderen; voel je verbonden.
5. Neem een hobby.
6. Doe één ding tegelijk en doe het met aandacht.
7. Onderzoek waar je je vaak vervelend door voelt en pak dat gericht aan. Als je de oorzaak niet kunt veranderen, verander dan je houding.
8. Bedenk elke avond welke twee of drie dingen die dag goed zijn gegaan. (de 'what-went-well-techniek')

De Geluksoma
Kort voor het boek van Dijksterhuis las ik De Geluksoma. Hierin interviewt Patrick van Hees (1969, commerciële economie en sociale wetenschappen), die hiervoor De Geluksprofessor publiceerde en veel lezingen over het thema Geluk geeft, zijn oma Eefje. Zij is op dat moment 96 jaar oud en nog zeer helder van geest. Oma Eefje is een voorbeeld van iemand die onder zeer verschillende omstandigheden altijd geluk heeft ervaren en ook nu niet gebukt lijkt te gaan onder het juk van hoge ouderdom en de daarmee gepaard gaande beperkingen. Hoe doet zij dit en wat kunnen wij daarvan opsteken?
Na vele gesprekken die haar hele leven in Zaandam en omstreken in kaart brengen (1917 – heden) komt hij op 7 ‘geluksgeheimen’ uit die sterk overeenkomen met waar Dijksterhuis op uit is gekomen.
1. Blijf lekker bezig. Onderhoud je contacten met mensen en trek je niet terug. Doe zoveel mogelijk zelf.
2. Maak je eigen keuzes en volg daarin je hart.
3. Laat je niet uit het veld slaan door tegenslagen (omstandigheden). Accepteer wat je niet kunt veranderen en maak er het beste van.
4. Wees optimistisch; het heeft geen zin je van te voren zorgen te maken als je niet weet hoe iets zal uitpakken.
5. Wees een ‘mensen-mens.’ Wees belangstellend naar de mensen om je heen en sta klaar voor een ander als het nodig is. Daarbij: geven maakt gelukkig en wat heb je zelf nou eigenlijk echt nodig?
6. Geniet van wat er goed gaat en tel je zegeningen. Zoek je geluk niet aan het eind van de regenboog.
7. Zoek je geluk niet in bezittingen maar in het vergaren van fijne ervaringen die goede herinneringen opleveren. Oftewel: Oma hoeft geen nieuwe blouse, maar ze vindt het heerlijk om samen met haar kinderen een ritje te maken.

Waartoe inspireert deze ZENMONKEY jou?
Posted by Zen.nl on Thursday, 29 October 2015

Uit de Zen.nl-Facebookgroep

Groeten uit Leipzig: Heeft een boom Boeddhanatuur?

Nicole van Dam. 'Heeft een hond een Boeddhanatuur?' is een van de bekendste koans uit de zentraditie. Enige tijd geleden kon je via ZenActueel in een filmpje van Bibi, de hond van Rients en Merel, zelf beoordelen of dat zo is. Nu vind ik honden leuke dieren, maar ik heb meer met bomen. Ze geven ons niet alleen schaduw en zuurstof, maar ook ontspanning en rust. Waarom stellen we onszelf nooit de vraag of bomen Boeddhanatuur hebben? Deze vraag komt vooral bij me op als ik bonsaiboompjes zie: waar anderen schoonheid zien, voel ik voornamelijk compassie. Waarom zijn deze boompjes zo beknot en mochten ze niet uitgroeien tot hun volle potentieel?
Hoe anders is dat met 'onze' eik. Sinds vorig jaar wonen wij in Leipzig, in het voormalige Oost-Duitsland. We wonen op de eerste etage van een villa die in 1902 is gebouwd door een joodse koopman. De majestueuze eik in onze tuin steekt hoog uit boven alle andere bomen in de buurt. Onze bovenburen hebben een foto van het huis uit 1906 waarop deze eik nog een klein boompje was. Hij is dus meer dan 100 jaar oud. In zijn leven is hij getuige geweest van de Eerste Wereldoorlog en de nazitijd, die voor de Joodse familie in dit huis ongetwijfeld vreselijke consequenties heeft gehad. Ten tijde van de DDR was in de villa een instituut voor tropische geneeskunde gevestigd en stond er een kas in de tuin. In die tijd en in de jaren na de hereniging van Duitsland kwam de villa tot verval, maar de eik bleef staan. Tien jaar geleden werd het huis gerenoveerd en het wordt nu door vier gezinnen bewoond.

Leipzig

In de voor de mensheid zeer bewogen twintigste eeuw is de eik gewoon door blijven groeien, heeft onderdak en voedsel gegeven aan luizen, vogels en muizen, en verschafte schaduw en sprokkelhout aan mensen in de tuin. Wij parkeren nu onze fietsen onder zijn bladerdak, wat in het voorjaar een plakkerig zadel oplevert en in het najaar eikels in mijn fietstassen. Als ik thuis kom van mijn werk en mijn fiets in het rek schuif, dan voel ik de rust van deze eik op mij neerdalen. Al meer dan honderd jaar groeit hij in deze tuin en bleef overeind in het woelen van de tijd. In zijn leven is mijn drukke werkdag gelijk aan een luizenprik in een van zijn vele bladeren.
'Heeft een boom een Boeddhanatuur?' Vanaf ons balkon kijk ik naar onze eik en hoor het kloppen van een specht op zoek naar insecten. De wind steekt op, de bladeren van de eik ritselen en ruisen. Ik ruik regen in aankomst en glimlach om de druk kwetterende groep mussen die zojuist op een van zijn takken is neergestreken.
Nicole van Dam mediteert sinds 2012 bij Zen.nl en is daar gecoacht door DaiDo en Rients. In april 2014 is zij wegens een hoogleraarschap 'Molecular Interaction Ecology' met man en kinderen naar Leipzig verhuisd. Via ZenActueel, ZenActueel TV en de WESP bijeenkomsten in Malden blijft zij betrokken bij Zen.nl (want helaas is er nog geen Zen.de). Het schrijven van deze 'Groeten uit Leipzig' zijn voor haar een andere manier om in contact te blijven.