Zie ook het archief.
Uit sesshin: Woord van de maand
Rients Ritskes, Zen.nl Nederland. Tijdens de inleiding die ik hield op de eerste dag van de zomersesshin stond taal als fenomeen centraal. Woorden zijn als een spiegel van onszelf, van onze ziel. Immers, wij zijn talige wezens, ons denken en doen wordt gevormd door de betekenis van woorden. Hoewel beelden heel belangrijk zijn in ons bestaan, hanteren we vooral taal om te denken over en betekenis te geven aan onszelf, de ander en de wereld om ons heen. Hierin onderscheidt de mens zich van dieren. Hoe effectief plaatjes ook kunnen zijn, bewust gebruiken we met name woorden om met elkaar te communiceren. Je zou kunnen zeggen ‘We zijn de woorden die we denken’. Denk je vooral positieve woorden als leuk, aardig, eerlijk, vriendelijk, heel goed en dergelijke, dan is het waarschijnlijk dat de betekenis van deze woorden je leven op dat moment kleuren. Je bent dan kennelijk opgewekt. En als je depressief bent heb je waarschijnlijk vooral andere woorden in gedachten. Voorbeeld uit Oxford De inleidingen in deze sesshin zijn geïnspireerd op het boek Altruïsme van de Franse Tibetaans-boeddhistische monnik Mathieu Richard. Vandaag sta ik stil bij zijn verhaal op pag. 586 over een leraar in Oxford die een nieuwe onderwijsmethode invoerde met als doel het waardenbewustzijn van leerlingen te vergroten. Samen met de leerlingen stelde hij een lijst op met de voor hen belangrijkste waarden. Op de lijst kwamen woorden te staan als vertrouwen, vriendelijkheid, verdraagzaamheid, openheid, moed, bescheidenheid, dankbaarheid en geduld. Iedere maand werd vervolgens één van de woorden van deze lijst als ‘woord van de maand’ centraal gesteld in het onderwijs en de groepsgesprekken. Dit voorbeeld sluit naadloos aan bij de gedachten die ik al langere tijd koester over de betekenis van taal en woorden, welke ik een paar jaar geleden voor het eerst samenvatte in de uitspraak: ‘Wie een woord bestudeert, bestudeert zichzelf.’ Zo bestudeerde ik, alweer enkele decennia geleden, de diepere betekenis van de woorden ‘ik’ en ‘ego’. Zo kwam ik tot het verhelderende inzicht dat ook het concept ‘ik’ niet meer en niet minder dan een woord is. Iets dergelijks wordt door de evangelist Johannes ook gezegd over God als hij de Bijbel laat beginnen met: ‘In den beginne was er het woord [...] en het woord was God.’ Dus ‘ik ben een woord’ en wel een woord dat staat voor een verzameling van ideeën, elk idee weer bestaande uit woorden. Dus ‘ik’ ben een woord, opgebouwd uit bouwstenen van mijn idee ‘ik’. (Net als het woord ‘God’ in het voorbeeld van Johannes.) Waaruit besta ik? Wanneer ik de bouwstenen, de betekenislagen, concepten en achterliggende ideeën waaruit een woord als ‘ik’ is opgebouwd bestudeer, dan bestudeer ik dus mijzelf. Wanneer ik alle bouwstenen waaruit het woord ‘ik’ is opgebouwd goed ken, ken ik mijzelf goed. Dat klinkt redelijk eenvoudig, nietwaar? Tegelijk beseffen we hier ook dat schijn bedriegt. Immers, uit hoeveel woorden besta ‘ik’ wel niet? Kunnen we al deze woorden kennen? En belangrijker nog, is de vraag wat we onder de essentiële woorden (en betekenissen) waaruit het fenomeen ‘ik’ bestaat, verstaan. Hebben we daar een duidelijke definitie van? Zo niet, dan weet je eigenlijk niet wie je bent. Veel mensen blijken dat niet te weten, of erger nog; veel mensen blijken er niet of nauwelijks goed over nagedacht te hebben. Wanneer je mensen vraagt om woorden als ego, compassie of liefde te definiëren, wordt duidelijk dat zo ongeveer de helft eigenlijk geen idee heeft wat er precies wordt verstaan onder deze begrippen. Toch blijkt dat 50% van de definities dan redelijk goed overeenkomt en 50% helemaal niet overeenkomt met de algemeen gangbare inhoud van een begrip. We gebruiken dus woorden zonder dat we precies weten wat we ermee bedoelen of wat anderen ermee bedoelen. Het schokkende is dat we ons daarvan meestal niet bewust zijn en daardoor onbewust de ene keer iets heel anders bedoelen met een woord dan de andere keer. Zie hier de oorzaak van misschien wel alle conflicten in deze wereld. De nog steeds voortdurende Babylonische spraakverwarring. Hongersnood door spraakverwarring Door dit veelvoorkomende misverstaan, ontwikkelen onze kennis en inzicht zich maar langzaam. Onder andere daardoor zijn wij mensen nog steeds niet in staat om iedereen op aarde van eten en drinken te voorzien. De reden hiervan is niet dat er te weinig eten of water is. De reden is dat we collectief langs elkaar heen praten en vanuit allerlei half doordachte intenties en ideeën met elkaar communiceren, waardoor we elkaar in de kern telkens misverstaan. De positieve en daarmee leerzame uitzondering vormt in dit verband de wijze waarop we binnen meer technische vakgebieden met elkaar communiceren. Met name binnen de wis- en natuurkunde. In die wereld worden de gehanteerde begrippen wel duidelijk gedefinieerd. Het gevolg van die veel grotere eenduidigheid van begrippen is dat in de techniek de ontwikkeling van kennis en inzicht razendsnel gaat. Daardoor hebben we mobieltjes die alles kunnen en zijn we in staat raketten met mooie namen als New Horizons in ruim 9 jaar 4,9 miljard kilometer naar Pluto te laten reizen en daar aangekomen haarscherpe foto’s te laten maken. In de natuurkunde hanteert men een beperkt aantal begrippen, maar in de hele wereld verstaan men er precies hetzelfde onder. Dat is dus heel praktisch. Zo kun je letterlijk en figuurlijk heel ver komen. Voorkom ruzie en echtscheiding Als we collectief het voorbeeld van de natuurkundigen volgen en misschien wat minder woorden gaan gebruiken, maar wel precies weten wat we met die woorden bedoelen, dan zal er snel veel minder onbegrip, honger en oorlog in deze wereld zijn. Maar, verbeter de wereld en laten we beginnen bij ons zelf. Vaak weten we niet eens welke woorden voor ons belangrijk zijn. Bedenk daarom voor jezelf eens welke waarden en woorden jij belangrijk vindt, zoals de studenten in Oxford deden. En bestudeer, net als ik dat deze dagen met de groep sesshingangers gedaan heb, eens enkele van de voor jou belangrijke woorden. Wat zijn de bouwstenen, de ideeën, de betekenissen die aan deze woorden ten grondslag liggen? Kun je voor jezelf helder krijgen wat je met je woorden precies bedoeld? Merk vervolgens op wat deze toegenomen helderheid met jou en je omgeving doet. Misschien voorkom je er een van de vele Babylonische spraakverwarringen mee en helpt het je uit relatieproblemen? Weten wat je bedoelt, daar kom je verder mee! Dit was het eerste deel uit een serie artikelen naar aanleiding van de teisho's (inleidingen) die Rients tijdens de afgelopen zomersesshin gegeven heeft. Volgende week woensdag lees je het tweede deel in ZenActueel.
Altruïsme in de wetenschap
Zen.nl Nederland. Tijdens de afgelopen zomersesshin in Lochem werd het boek Altruïsme van Mathieu Ricard behandeld. Een van de onderwerpen in het boek is institutionalised egoism, oftewel geïnstitutionaliseerd egoïsme. Hij citeert daar onder meer het onderzoek van Lisa Bero. Onderzoek van haar heeft laten zien dat wetenschappelijk onderzoek dat gefinancierd wordt door de farmaceutische industrie maar liefst twintig keer zo vaak gunstige resultaten laat zien in vergelijking met onderzoek dat door onafhankelijke wetenschappelijke laboratoria is uitgevoerd. Lisa Bero is momenteel werkzaam bij de universiteit van Sydney. Ze verricht belangrijk werk bij wereldwijde organisaties zoals de WHO en de Cochrane Collaboration en heeft daarbij de durf om in te gaan tegen de ‘mainstream science’. Alle deelnemers van de sesshin waren het erover eens dat zij een held van deze tijd is met een duidelijk altruïstische intentie. Wij voelden de behoefte dat met een helder signaal te willen ondersteunen en eren. Vandaar dat bijgaand certificaat werd gemaakt en ondertekend door de deelnemers. Lisa was er heel blij en ze bleek het - zonder dat wij dat wisten - precies op haar verjaardag van ons te hebben ontvangen!
Perfect voor op vakantie want makkelijk in te pakken: het opblaasbare meditatiekussen.
Met twee aparte luchtkamers en volledig opgeblazen 30 cm breed en 15 cm hoog.
Verkrijgbaar bij de Zen.nl Winkel.
Like ons op facebook
