Noorse boskat houdt je bij de les

Ron, Zen.nl Flevoland. De vraag of er nog wat gebeurt met Zen in Flevoland roept een tegenvraag op: Stel dat er helemaal niets gebeurt in Flevoland, is dat niet ook goed? Niets is immers de woning van de Boeddha. Er moet blijkbaar veel gebeuren en er moet veel gedaan worden, dan is het goed.
‘Soms komen nieuwe cursisten met een hele vaart de cursus binnen’ zei zenleraar Wim de Boer eens. En dat had zeker ook betrekking op ondergetekende…
Na ongeveer vijftien jaar hard aan mijzelf 'gewerkt' en veel 'gedaan' te hebben aan persoonlijke groei en ontwikkeling, was de entree bij Zen.nl Flevoland een soort deurstop. Of meer zo'n treinstop aan het einde van een spoor.
Onze kat Pimbaa blijkt een ware zenmeester. Het zesde zintuig bestaat waarachtig, iedere kattenfluisteraar zal het kunnen beamen. Zo voelt hij snorhaarfijn aan of je nu wel genoeg aan je iPad hebt gezeten. Of dat er onrust is in mijn hoofd. Of een combinatie daarvan.
Pimbaa is namelijk een schootkat van het type 'stil zitten of ik bijt'. Zeven kilo Noorse Boskat met bijpassend karakter. Een ware zenmeester dus die je wel weet aan te pakken als er weer eens van alles moet gebeuren of gedaan moet worden!
Met dank aan Wim de Boer voor de zenvolle avonden.

ZenActueel TV
gemist?

ZenActueel nummer 22, 29 mei 2015. Zie ook het archief.
Meld je hier gratis aan als abonnee.

Altruïsme, de nieuwe trend?

Erin Hoogenboom, Zen.nl Nijmegen. ‘Wij is een concept.’ Met deze kernachtige samenvatting over zen opent Rients Ritskes de voorjaarssesshin in Lochem. Op elegante wijze combineert hij zo in deze paar woorden de precisie van de rationele Westerse filosofie met de wijsheid van de meer intuïtieve Oosterse filosofie. In dit korte verslag volgt een bloemlezing van enkele van de vele inspirerende uitspraken die Rients in de teisho’s heeft gedaan.
‘Een woord bestuderen is jezelf bestuderen. Daarom bestuderen wij deze week de woorden ego, empathie, compassie en altruïsme, geïnspireerd door het boek Altruïsme van Matthieu Ricard. Het is buitengewoon functioneel om deze begrippen goed te benoemen, doen we dat niet, dan begrijpen wij elkaar én onszelf vaak niet.’ Als oefening laat Rients ons allemaal onze definities opschrijven en die blijken vaak zeer van elkaar te verschillen.



Groot ego is goed
‘Ego is het zelfsturend beeld dat het lichaam van zichzelf heeft.’ Met zelfsturend wordt bedoeld dat het beeld dat wij over ons zelf hebben, invloed heeft op al ons doen en laten. En dit beeld verandert voortdurend. Dat kan soms heel snel gaan zoals een ziopper deze week ondervond en in zijn examen mooi toelichtte. Hij zou de hartsutra reciteren en snakte eerst naar adem. Hij dacht met zijn kleine ego het niet te kunnen, maar herpakte zich en dacht toen het steeds beter lukte aan het einde van de sutra het eigenlijk heel goed te kunnen. Eerst een te klein ego, waardoor het niet lukte. Later een passend ego, waardoor het wel lukte en toen vol zelfvertrouwen een laatste strofe, waarmee zijn grenzen werden verlegd. Een nuttig leerpunt voor ons allemaal.
Een hardnekkige misvatting, die je ook vindt bij Ricard, is volgens Rients dat sommigen in het boeddhisme zeggen dat we ons moeten ontdoen van ons ego. Het ego is echter noodzakelijk en bovendien bijzonder nuttig, mits je er maar bewust van bent dat het maar een beeld c.q. een illusie is. ‘Naarmate je ego beter past bij wie je werkelijk bent, ben je meer verlicht.’ Een (iets te) groot ego helpt om je grenzen te verleggen vanuit het geloof in je eigen kunnen en vormt daarmee een groeipotentieel voor je eigen ontwikkeling. ‘Zelfvertrouwen is het percentage geslaagde plannen.’ En voor het maken en realiseren van plannen heb je ego nodig. Rients is daarom voorstander van een transparant ego: het is er wel, maar je doorziet het.

Empathie is neutraal
‘Empathie is het vermogen om de ander van binnenuit aan te voelen.’ Empathie is je kunnen inleven. Empathie klinkt sympathiek maar is in wezen neutraal, betoogt Rients. Het is de intentie waarmee je dit vermogen gebruikt en dat kan positief maar ook negatief zijn, denk aan het feit dat juist heel empathische mensen vaak ook heel goed kunnen pesten. ‘Je bewust zijn van de neutraliteit van dingen maakt je wijzer.’ Zoals elk vermogen kun je ook empathie trainen door je voor te nemen om je in te leven. Maar denk na bij wie je dat doet: liever bij iemand die je aantrekt dan iemand die aan je trekt en liever bij iemand waar je van kan leren in het kader van je eigen doelen, zodat je je empathie ontwikkelt in de richting die jij wilt.

Compassie is een keuze
‘Compassie is meeleven.’ Meeleven lijkt misschien op inleven maar er zijn subtiele en tegelijkertijd belangrijke verschillen. Empathie heeft betrekking op positieve en negatieve emoties, terwijl compassie alleen gaat over het lijden van de ander. Belangrijker echter is dat empathie ons meer overkomt (denk aan reclame die handig gebruik maakt van onze empathie) en dat compassie meer een keuze is. Rients: ‘juist dat je kunt kiezen is goed aan compassie.’ Internist Sietze Graafsma illustreert op Rients’ verzoek dit idee met enkele ontroerende voorbeelden uit zijn medische praktijk, waar compassie de trigger bleek voor een omslag in hoe zijn patiënten en hijzelf met ziekte en de naderende dood omgingen.



Altruïsme voelt goed
‘Altruïsme is iets doen vanuit de motivatie het welzijn van anderen te laten toenemen.’ Velen associëren altruïsme met belangeloosheid of zelfs opoffering. Het is echter niet nodig zulke hoge eisen te stellen waaraan alleen heiligen kunnen voldoen. En wat is goed? ‘Goed is waar jij in gelooft in het kader van jouw levensdoel of missie.’ Als je handelt vanuit juiste intentie om het welzijn van anderen te verhogen dan mag je er best blij van worden. Rients gaat nog een stap verder. Altruïsme en egoïsme zijn dualistische begrippen, maar er is in de monistische zenfilosofie feitelijk geen onderscheid tussen de ander en ik. Dit betekent dat als je iets doet dat echt goed is voor de ander, het ook goed voelt voor de weldoener. ‘Altruïsme is alledaags’ en Rients laat dat zien door ons mee te nemen naar een mooi veld in het eeuwenoude landschap, waar we mediteren en genieten van een fluweel briesje en een hartverwarmende lentezon. Een weldadige ervaring voor ons allemaal. De boodschap is helder: denk na hoe je meer altruïstisch kunt zijn.

Wij is een concept
Wij is wederom een heel nuttig concept gebleken deze week. Samen hebben we onze grenzen verlegd, waardoor we tot diepere inzichten kwamen. Samen hebben we meer geleerd en vooral intenser genoten van de stilte, de omgeving en de eenheid. De zomersesshin is een aanrader voor iedereen, al was het maar om de prachtige nieuwe zentuin die naast ons sesshinhotel door Rients is aangelegd te bewonderen. Bovendien staat dan de tweede helft van het boek Altruïsme centraal in zijn inleidingen

Waartoe inspireert
ZENMONKEY jou deze week?
Post it on Facebook!

Uit de Zen.nl-Facebookgroep

Zowel bij de huidge Voorjaarsseshin als bij de komende Zomersesshin wordt uitgebreid stil gestaan bij het boek Altruïsme, de kracht van compassie van de bekende wetenschapper en Tibetaans-boeddhistische monnik Matthieu Ricard.