Is pijn fijn?
Redactie ZenActueel. Er zijn allerlei manieren waarop we proberen om gelukkiger te worden. De meest gebruikte strategieën kunnen als volgt worden samengevat: het maximaliseren van genot en het minimaliseren van pijn. Als al onze verlangens maar zouden worden vervuld en we geen pijn meer zouden ervaren, dán zouden we gelukkig zijn, is de gedachte die we allemaal weleens koesteren. In het boeddhisme wordt deze overtuiging gezien als één van de bronnen van het lijden. Dit is de onwetendheid die maakt dat we altijd ontevreden zijn met hoe het nu is. Er is immers altijd wel iets wat beter kan. Volgens het boeddhisme zijn het niet de negatieve emoties op zich die het lijden veroorzaken, maar juist deze ontevredenheid. Want die zorgt voor weerstand, afkeer en verlangen, die weer aan de basis van het lijden ligt. Uit onderzoek blijkt inderdaad dat we niet beter af zouden zijn zonder pijn, het heeft namelijk ook veel positieve effecten. Zo verbindt pijn ons met de wereld om ons heen. Pijn neemt onze aandacht volledig in beslag, het haalt ons naar dit moment en na een pijnlijke ervaring zijn we alerter en meer afgestemd op onze omgeving. Pijn brengt ons in contact met onze directe zintuiglijke ervaring, waardoor plezierige ervaringen intenser beleefd worden. Onderzoekers van de Australische University of Queensland vroegen mensen bijvoorbeeld een chocoladekoekje te eten nadat ze hun hand zo lang als ze konden in ijswater hadden gehouden. De mensen die hun hand in ijswater hadden gehouden bleken meer van het koekje te genieten. Uit twee vervolgstudies bleek dat pijn de intensiteit van bepaalde smaken versterkt en de drempel om smaken waar te nemen verlaagt.Mensen genoten meer van het koekje omdat de smaak inderdaad beter was – de smaak die zij ervoeren was intenser en ze waren er gevoeliger voor geworden. Daarnaast verbindt pijn ons met anderen. Sinds de oudheid worden pijnlijke rituelen gebruikt om samenhang en cohesie in groepen mensen te creëren. Een onderzoek naar een zo’n ritueel dat recentelijk in Psychological Science is gepubliceerd – naar Kavadi in Mauritius, waarbij mensen voorwerpen door hun tong, wang of andere lichaamsdelen steken – vond dat de deelnemers eerder geneigd waren geld te doneren voor een maatschappelijk doel dan de mensen die de ceremonie alleen bekeken. Pijn maakt mensen dus vrijgeviger. Voortbordurend op dit onderzoek hebben dezelfde onderzoekers van de University of Queensland mensen groepsgewijs pijn laten ervaren. Vergeleken met een controlegroep die geen pijn ervaren had, voelde men zich meer verbonden met elkaar en was men meer coöperatief in een economiespelletje: men was eerder geneigd persoonlijke risico’s te nemen om de groep te bevoordelen. We hebben pijn nodig om genot van een contrast te voorzien; in tegenstelling tot wat we in eerste instantie zouden denken wordt een leven zonder pijn saai en vervelend. Als een chocolaverslaafde in de chocoladewinkel, zijn we gauw vergeten wat onze verlangens zo aantrekkelijk maakte. Deze onderzoeken tonen aan dat pijn ook juist het genot en geluk dat we beleven vergroot, en ons verbindt met de wereld en de mensen om ons heen. Een uitgelezen mogelijkheid om de posititeve effecten van wat pijn te ervaren is natuurlijk de voorjaarssesshin die dit weekend zal starten. Bron: theconversation.com/in-pursuit-of-happiness-why-some-pain-helps-us-feel-pleasure-37478
Mijn eerste keer
‘Het is heel gezellig om met elkaar te praten’, zegt psycholoog en zenmeester Raoul Destrée, ‘maar dat doen we dus niet.’ Er klinkt wat gegrinnik. We zijn in het stiltecentrum van de Sint Willibrords Abdij op het landgoed Slangenburg voor een zenmeditatieweekend, om de voortdurend rondspringende gedachten in ons hoofd tot rust te brengen. Bubbels, noemt Destrée de gedachten en zorgen over het verleden en de toekomst. Deze vreten energie, die weer vrijkomt als we ze kunnen loslaten. En dat gebeurt door op het hier en nu te focussen. ‘Als je echt met iets zit, dan komt het steeds terug in je gedachten,’ legt de zenmeester uit. ‘Maar als je maar lang genoeg zit en mediteert, wordt die bubbel vanzelf kleiner. Het heeft mij verbaasd dat het echt zo werkt.’ Gedachten en gevoelens moet je dus niet wegstoppen, maar gewoon laten komen, onder ogen zien en weer laten gaan. De eerste paar sessies vind ik het lastig, ik voel onrust in mijn lijf en vraag me af of ik het wel ga volhouden het hele weekend. Ik ben telkens blij als na twintig minuten de klankschaal weer klinkt en we even kunnen bewegen tijdens een loopmeditatie, of als afwisseling een dienst in de kleine, sobere kapel van de abdij kunnen bijwonen. De rituelen en het gezang van de monniken houden je wel in een meditatieve sfeer. Er is ook tijd voor een persoonlijk gesprek met de zenmeester over hoe je de meditaties ervaart. Het is even slikken als we zaterdag en zondag al om half vijf ’s ochtends gewekt worden. Dit zijn de stilste uren van de dag, en dat maakt je wat makkelijker los uit je normale, gecontroleerde ritme, verklaart Destrée. Als ik vertel dat ik me nu al druk maak over de vraag hoe ik dit slaaptekort weer moet inhalen, zegt hij: ‘In feite is die gedachte ook een bubbel. Als je daar veel energie in steekt, blijf je moe. Laat het er maar gewoon zijn. Je voelt nu de vermoeidheid van de week, misschien wel van het jaar of van een heel leven, maar na afloop van het weekend voel je de ruimte die het heeft opgeleverd.’ Na deze aanmoediging gaat het mediteren een stuk beter. Ik zie opeens allemaal dieren en gezichten in het tapijt vóór me op de vloer; een teken van diepe concentratie. Heerlijk zijn ook de stiltewandelingen over het landgoed.
Het wordt steeds stiller in mijn hoofd en mijn lijf, en blijkbaar heeft het effect: maandagochtend merkt een collega op dat ik er uitgerust uitzie. Twee weken geleden gaf Raoul Destrée van Zen.nl Den Haag een weekretraite in Doetinchem.
Dit is het verslag van een eerdere weekretraite uit Psychologie Magazine. Van 10 tot 13 september is er een weekendsesshin in Abdij Slangenburg in Doetinchem. Bron: Psychologie Magazine mei 2008
Haiku
Waartoe inspireert ZENMONKEY jou deze week?
Post it on Facebook!
